Bildiğimiz üzere Kasım 2015’ten itibaren, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tavsiyesiyle, tüm dünyada eski tip düz defterden ibaret pasaportlar kullanılamaz hale gelecek. Bu bağlamda Türkiye de, Haziran 2010 itibariyle yeni e-pasaportları geçmeye başladı. Aslında “e-pasaport” olarak düşündüğümüzde halen ortada bir defter bulunması saçma olsa da, bu “e” kimlik harfinin, makinede okunabilir alanı işaret ettiğini söylemekte fayda var.

Öncelikle Haziran 2010 ile Ağustos 2010 arasındaki sadece Türkiye’de olabilecek uygulamayla başlayalım. Eski tip pasaportlar evet 2015’e kadar geçerli (ve uzatılabilir) ama elbette devlet bunları en kısa sürede yenileriyle değiştirilmesi için de bir şeyler yapmak durumunda. Yaptı da, ama iki aşamada. İlk olarak e-pasaportların harçları neredeyse yarı yarıya uygun bir fiyatla karşımıza çıktı. Her ne kadar yurt dışında öğrenci olduğunuz zaman harç sizi bağlamasa da, birçok vatandaş için eski pasaportu sanki değiştirme gerekliliği gibi algılandı ve max. 5 yıllık süreli ilk parti e-pasaportlar evrak parasıyla birlikte 360 TL’ye servis edildi. Ee, güzel eskiden 500 TL falandı derken tarihler Ağustos 2010’u gösterdiğinde bu 5 yıllık süre ve fiyat, yeni başvurularda 10 yıla çıktı. Yani bu iki aylık dönemde alanlar her ne kadar eskiye göre uygun da olsa iki katı ücret ödediler. Tamamen şansa benim gibi Ağustos 2010’dan sonra başvuranlarsa 10 yıllık süreye 360 TL ödemiş oldular. İkinci 10 yıllık uygulama tamamen eskiyi yeniletme yerine, yeni pasaportu teşvik eden bir durum (eskinin maximum 5 yıllık yenilenmesi 310 TL) olsa da, bunun Haziran 2010’da düşünülmemesi hele ki yeni e-pasaportlarda temdit (uzatma) bulunmaması nedeniyle çok saçma bir düzen oldu açıkçası. Ama unutmayalım, burası Türkiye ve bazı şeyler malesef deneye deneye oturuyor..

Başvuru işi ise biraz çetrefilli olmuş. Eski pasaportları ilçelerden alabilirken e-pasaport sadece Ankara’dan geliyor ve il & ilçe emniyet müdürlükleri sadece başvuruya aracılık edebiliyor. Harç parası başka yere, evrak parası başka yere, biyometrik fotoğraf, parmak izi derken bir bakıyorsunuz eskiye oranla hiç de rahat olmayan bir süreç içerisindesiniz. Teslimatsa, başvurunuzun ardından en fazla 1 hafta içinde (bana 3 günde geldi) başvuru esnasında verdiğiniz adrese teslim ediliyor. Evde yoksanız falan üç kez adresinize getiriliyor, yine sizi bulamazlarsa emniyet müdürlüğüne teslim ediliyor.

Evrak olaraksa eskiye oranla defter boyutu bir hayli küçülmüş. İlk sayfası, tüm kimlik bilgileri ve elektronik bölüme ayrılan pasaportun, Türkiye giriş-çıkışlarını damgaladıkları son sayfaları da devre dışı bırakılmış ve o sayfalar da vizelere ayrılmış. Eski lacivert (P) pasaportun artık bordo renge bürünmesiyle de, bunca yıldır bayanlara kullandırılan ters kimlik rengi, bundan sonra erkeklerin alehine dönmüş oluyor 🙂 Ayrıca yeşil pasaporttan da, ailesinden hak eden ve öğrenci durumundaki 25 yaşını doldurmamış kız ve erkek çocukları artık faydalanabiliyor. Son olarak e-pasaportla ilgili güncel bilgilere http://www.epasaport.gov.tr adresinden ulaşabileceğinizi belirtmek isterim.